Ο ΣΠΥΡΟΣ ΠΑΠΑΛΟΥΚΑΣ ΤΗΣ...ΛΑΡΙΣΑΣ.

Εκατό περίπου έργα του μεγάλου Έλληνα δημιουργού Σπύρου Παπαλουκά, της γόνιμης εξελικτικής του πορείας από το 1915 έως το 1956, θα παρουσιαστούν στην πόλη της Λάρισας στη Δημοτική Πινακοθήκη-Μουσείο Γ. Ι. Κατσίγρα.

Γεννήθηκε στη Δεσφίνα Παρνασσίδας το 1892, ενα ορεινό χωριό της Ρούμελης οχι μακριά από τους Δελφούς. Από αυτό το τόπο πήρε και τα πρώτα του ερεθίσματα στη τέχνη. Σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (1909-1916), όπου κέρδισε επτά πρώτα βραβεία. Συνέχισε στο Παρίσι, στις Σχολές Grande Chaumière και Ecole Julian. Έλαβε μέρος στη Μικρασιατική Εκστρατεία ως πολεμικός ζωγράφος. Δυστυχώς, η καλλιτεχνική του παραγωγή εκείνης της εποχής με 500 έργα κάηκε στο τρένο που τα μετέφερε στη Σμύρνη τις μέρες της καταστροφής.

Με το φίλο του Στρατή Δούκα έμεινε στο Άγιο Όρος τη χρονική περίοδο 1923-24, φιλοτεχνώντας μια από τις αντιπροσωπευτικότερες ενότητες της δουλειάς του. Το 1924 πραγματοποιεί την πρώτη του ατομική έκθεση στη Θεσσαλονίκη, στο Λευκό Πύργο. Το 1927 του ανατίθεται η αγιογράφηση της Μητρόπολης της Άμφισσας. Το 1928, μετά από πρόσκληση του Άγγελου Σικελιανού, συμμετείχε στην προετοιμασία των Δελφικών Εορτών. Το 1956 εκλέγεται καθηγητής της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών. Ο Σπύρος Παπαλουκάς αφήνει την τελευταία του πνοή το 1957, σε ηλικία 65 ετών.

Αντιπροσωπευτικοί πίνακες, όπως «Βάρκες στο Σηκουάνα, 1918», «Αίγινα, 1923», «Ο ναός της Αφαίας, 1923», «Αρσανάς Μεγίστης Λαύρας, 1924», «Μονή Παντοκράτορος, 1925», «Μονή Καρακάλλου, 1924», «Αρσανάς Μονής Παντοκράτορος, 1935», «Καφενείο στη Μυτιλήνη, 1929», «Θάλασσα στην Πάρο, 1948» και «Σπίτια στην Ύδρα, 1955», μεταξύ των άλλων, αποκαλύπτουν τον πλούσιο κόσμο των αξεπέραστων ζωγραφικών του κατακτήσεων.

Το επιβλητικό τοπίο του τόπου του και τα «ζωντανά αγάλματα» που είχε ξεθάψει πριν λίγα χρόνια η αρχαιολογική σκαπάνη ήταν αρκετά για να αναφλέξουν την κρυμμένη σπίθα του επίδοξου δημιουργού. Αυτό το δίπολο Φύση και Τέχνη θα ορίσει το αισθητικό και πλαστικό πεπρωμένο της τέχνης του δημιουργού: γιατί, αν «η φύση είναι το θαύμα του θεού», «η τέχνη είναι το θαύμα του ανθρώπου», δηλώνει ο ζωγράφος, απηχώντας ίσως ασύνειδα την αναγεννησιακή σύλληψη του καλλιτέχνη ως θεού δημιουργού, ως deus artifex. Ο Παπαλουκάς, αντίθετα από τους αστούς καλλιτέχνες, είναι λόγω καταγωγής, όπως παρατήρησε δίκαια ο Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, «καλλιτέχνης με συνείδηση χωρικού». Αυτό εξηγεί την ιδιαίτερη σχέση του με τη φύση. «Σαν ήμουν στο χωριό μου, γνώρισα από μικρός τον τόπο μου μ’ όλες τις λεπτομέρειες. Περπάτησα στις λαγκαδιές, στα μονοπάτια, στα βουνά του, με τις χαράδρες του και τις νεροσυρμές, με τα χιόνια και τις βροχές». Η σχέση του με τη φύση είναι βιωματική, σωματική. Γι’ αυτό θα παραμείνει ένας από τους πιο πιστούς «προσωπογράφους» της ελληνικής υπαίθρου. Η τοπιογραφία θα διατηρήσει το πρωτείο στην ευάριθμη άλλωστε θεματική του ζωγράφου και θα καταγράψει με τις μεταμορφώσεις της όχι μόνο την ιδιομορφία του κάθε τόπου που μελετά αλλά κυρίως τη βαθμιαία ωρίμανση και τις διακυμάνσεις της πλαστικής του αναζήτησης.

Επιμέλεια έκθεσης: Τάκης Μαυρωτάς

Πληροφορίες:
Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας - Μουσείο Γ.Ι.Κατσίγρα
Λεωφ. Γ. Παπανδρέου 2, Λάρισα, Τηλ: +0302410670496